فتنه بنی امیه

فتنه بنی‌امیّه

 امیرالمؤمنین‌علیه السلام در خطبه 39 نهج البلاغة ضمن بیان فتنه‌هایی که برای این امّت رخ می‌دهد می‌فرماید: «أَلا إِنَّ أَخْوَفَ الْفِتَنِ عِنْدِی عَلَیْکُمْ فِتْنَةُ بَنِی‌أُمَیَّةَ فَإِنَّها فِتْنَةٌ عَمْیاءُ مُظْلِمَةٌ عَمَّتْ خُطَّتُها وَ خَصَّتْ بَلِیَّتُها وَ أَصابَ الْبَلاءُ مَنْ أَبْصَرَ فِیها وَ أَخْطَأَ الْبَلاءُ مَنْ عَمِیَ عَنْها وَ أیْمُ اللَّهِ لَتَجِدُنَّ بَنِی‌أُمَیَّةَ لَکُمْ أَرْبابَ سَوْءٍ بَعْدِی...»1

 یعنی: «آگاه باشید که خطرناک‌ترین فتنه‌ای که بر شما وارد می‌شود فتنه بنی‌امیّه است و آن فتنه کور و تاریکی است و همه مردم را در برمی‌گیرد و مصیبت و گرفتاری آن مخصوص به اهل البیت[ علیهم السلام] می‌باشد؛ چرا که اساس حکومت بنی‌امیّه بر غصب حقّ آنان خواهد بود، از این‌رو، هر کس در آن زمان حقّ اهل البیت[ علیهم السلام] را شناخته باشد انتقام بنی‌امیّه مربوط به او خواهد بود، و بنی‌امیّه برای دوستان اهل البیت[ علیهم السلام] همانند شتر پیر بداخلاقی می‌مانند که صاحب خود را دندان می‌گیرد و آزار می‌رساند و نمی‌گذارد شیر او را بدوشد و ظلم بنی‌امیّه این‌گونه ادامه خواهد یافت و کسی از ظلم آنان معاف نخواهد بود جز آن که با آنان هم‌گام شود و یا برای آنان سودمند باشد و یا آسیبی به آنان نرساند...»

تا این که فرمود: «وَ أَوَّلُ مَنْ یَضَعُ جَبَرُوتَها وَ یَکْسِرُ عَمُودَها وَ یَنْزِعُ أَوْتَادَهَا، اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ وَ قاصِمُ الْجَبَّارِینَ.»

یعنی: «نخستین کسی که قدرت بنی‌امیّه را می‌شکند و پرچم آنان را پایین می‌آورد و پایه‌های حکومتشان را براندازی می‌کند، خدای ربّ العالمین و درهم شکننده جبّارین است.»

 پس شخصی برخاست و عرض کرد: یا امیرالمؤمنین در آن زمان ما چه باید بکنیم؟ امیرالمؤمنین‌علیه السلام فرمود: «شما باید به اهل بیت پیامبر خود[ علیهم السلام] بنگرید؛ اگر آنان سکوت کرده‌اند، شما نیز باید سکوت کنید و اگر قیام کردند و از شما کمک خواستند آنان را یاری نمایید، تا پاداش خود را دریابید و لکن از آنان پیشی نگیرید که زمین خواهید خورد و مغلوب می‌شوید.»

 سپس دیگری برخاست و عرض کرد: پس از این بلاها چه خواهد شد؟ امیرالمؤمنین‌علیه السلام فرمود: «سپس خداوند این فتنه‌ها را به دست مردی از ما خانواده برطرف خواهد نمود، "بِأَبِی ابْنُ خِیَرَةِ الْإِماءِ".» یعنی: «پدرم فدای او باد.» تا این که فرمود: «او [ یعنی حضرت بقیّة اللَّه‌علیه السلام] آنان را به زیر زمین خواهد فرستاد و کاسه زهر را به آنان خواهد نوشاند و جز با شمشیر با آنان روبه‌رو نخواهد شد، و هشت ماه شمشیر بر شانه خود می‌گذارد و آنان را نابود می‌نماید؛ دشمنان او از قریش دوست می‌دارند که دنیا و آنچه در دنیا هست را بدهند و از دست او نجات یابند [ و هرگز برای آنان راه فراری وجود نخواهد داشت]...»

 امیرالمؤمنین‌علیه السلام در سخن دیگری درباره ظلم بنی‌امیّه می‌فرماید: «وَ اللَّهِ لا یَزالُونَ حَتّی لا یَدَعُوا للَّهِ‌ِ مُحَرَّماً إِلَّا اسْتَحَلُّوهُ وَ لا عَقْداً إِلّا حَلُّوهُ، وَ حَتّی لا یَبْقی بَیْتُ مَدَرٍ وَ لا وَبَرٍ إِلّا دَخَلَهُ ظُلْمُهُمْ، وَ نَبَا بِهِ سُوءُ رَعْیِهِمْ، وَ حَتّی یَقُومَ الْباکِیانِ، باکٍ یَبْکِی لِدِینِهِ، وَ باکٍ یَبْکِی لِدُنْیاهُ، وَ حَتّی تَکُونَ نُصْرَةُ أَحَدِکُمْ مِنْ أَحَدِهِمْ کَنُصْرَةِ الْعَبْدِ مِنْ سَیِّدِهِ، إِذا شَهِدَ أَطاعَهُ، وَ إِذا غابَ اغْتابَه وَ لا یَجْهَلُ أَحَدٌ مَبْلَغَ ما نَزَلَ بِالنَّاسِ مِنْ ظُلْمِ بَنِی‌أُمَیَّة، وَ انْتِهاکِهِمْ لِلْحُرُماتِ، وَ اسْتِتارِهِمْ بِالْفَضِیلَةِ، حَتّی صارَ خُلَفاؤُهُمْ مَثَلاً فِی الظُّلْمِ وَ الْفِسْقِ وَ التَّهَتُّکِ... .»2

 یعنی: «به خدا سوگند بنی‌امیّه همواره هر آنچه خدا حرام نموده است را حلال می‌نمایند و هر پیمانی را نادیده می‌گیرند و ظلم آنان وارد هر خانه شهری و روستایی و هر چادرنشین صحرایی خواهد شد و به همه رعیّت خواهد رسید، آنان حقّ احدی را رعایت نخواهند کرد، تا جایی که فسادشان همه‌جا را می‌گیرد، در آن زمان مردم را می‌بینی که یکی برای دین خود گریه می‌کند و دیگری برای دنیای خود، مردم همانند غلامان در خدمت آنان خواهند بود که چون آقای آنان حاضر باشد از او اطاعت می‌کنند و چون دور شود از او غیبت می‌نمایند، و کسی نیست که از گستردگی ظلم آنان و هتک حرمت‌های الهی و کنار گذاردن ارزش‌های اخلاقی آنان بی‌اطّلاع باشد. خلفا و حاکمان آنان در ظلم و فسق و هتک حرمت‌ها ضرب المثل مردم خواهند شد.»

نهج البلاغه: 1 / 184. 1

نهج البلاغة دشتی، خطبه 98