راه نجات از فتنه‌های آخر الزّمان

 رسول خداصلی الله علیه وآله در پایان خطبه خود در سال حجّة الوداع در کنار کعبه، پس از بیان نشانه‌های مردم آخر الزّمان و فتنه‌هایی که در آن زمان رخ می‌دهد، راه نجات و سلامت دین مردم را در پیروی از قرآن و اهل بیت خود بیان نمود و فرمود:

 «مَعاشِرَ النَّاسِ! إِنِّی راحِلٌ عَنْ قَرِیبٍ وَ مُنْطَلِقٌ إِلَی الْمَغِیبِ، فَأُوَدِّعُکُمْ وَ أُوصِیکُمْ بِوَصِیَّةٍ فَاحْفَظُوها، إِنِّی تارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ: کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی، إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِما لَنْ تَضِلُّوا أَبَداً، مَعاشِرَ النَّاسِ! إِنِّی مُنْذِرٌ وَ عَلِیٌّ هادٍ، وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ، وَ الْحَمْدُ للَّهِ‌ِ رَبِّ الْعالَمِینَ.»1

 یعنی: «ای مردم! من در این نزدیکی به عالم غیب رحلت خواهم نمود، اکنون با شما خداحافظی می‌کنم و شما را به وصیّتی توصیه می‌کنم که باید در انجام آن حرمت مرا حفظ کنید [ و هرگز از آن تخلّف ننمایید]، همانا من دو چیز بزرگ را بین شما باقی می‌گذارم: کتاب خدا و عترت و اهل بیت خود را، اگر شما به این دو چیز تمسّک جویید و از آنها پیروی کنید هرگز گمراه نخواهید شد.

 ای مردم! [ همان‌گونه که خداوند می‌فرماید: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ» ]من منذر هستم و علیّ هادی می‌باشد و عاقبت نیک برای متّقین است و حمد و ستایش مخصوص خدای ربّ العالمین می‌باشد

 آری، اگر مردم بعد از رسول خداصلی الله علیه وآله به کتاب خدا و اهل بیت پیامبر خودصلی الله علیه وآله تمسّک جسته بودند، به فرموده حضرت فاطمه‌علیها السلام [ و امّ سلمه و ابوذرّ و ابن عبّاس]، دو نفر هم با یکدیگر نزاع و اختلاف پیدا نمی‌کردند، «وَ لکِنْ قَدَّمُوا مَنْ أَخَّرَهُ اللَّهُ وَ أَخَّرُوا مَنْ قَدَّمَهُ اللَّه»، یعنی: بعد از پیامبرصلی الله علیه وآله کسی را مقدّم نمودند که خدا او را [ لایق منصب امامت نمی‌دانست و او را] کنار زده بود و کسی را کنار گذاردند که خداوند اورا مقدّم نموده بود [ و لایق منصب امامت می‌دانست]2.

مفضّل می‌گوید: امام صادق‌علیه السلام به اصحاب خود فرمود: «آگاه باشید، به خدا سوگند برای صاحب این امر [ یعنی حضرت مهدی‌علیه السلام] غیبتی خواهد بود [ بسیار طولانی] و چنان نام او از یاد خواهد رفت که گفته خواهد شد: "او، یا مرده است، و یا او را کشته‌اند"، و یا می‌گویند: "ما نمی‌دانیم در کجا پنهان گشته است؟"

 و در آن زمان کسی نجات نخواهد یافت مگر آن که خداوند از او پیمان بندگی گرفته باشد و ایمان در قلب او ثبت شده باشد، و مورد تأیید خداوند باشد...»3

 امیرالمؤمنین‌علیه السلام فرمود: «ای مردم! شما فتنه‌های تاریک و کوری را در پیش دارید و راه نجاتی از آن نیست مگر برای "نومه".» گفته شد: «نومه چیست؟» فرمود: «کسی که مردم را می‌شناسد و مردم او را نمی‌شناسند.»4

 و یا فرمود: «ای مردم! امواج فتنه را به وسیله کشتی‌های نجات بشکافید، [ و خود را نجات بدهید].5

 مقصود آن حضرت از کشتی‌های نجات، عترت و اهل بیت رسول خداصلی الله علیه وآله می‌باشد؛ چرا که رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود:

 «مَثَلُ أَهْلِ بَیْتِی کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَ فِیها نَجا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْها غَرِقَ وَ هَوی.» یعنی: «مَثَل اهل بیت من مَثَل کشتی نوح است که هر کس در آن قرار گرفت نجات یافت و هر کس از آن تخلّف نمود هلاک گردید [ گرچه فرزند حضرت نوح بود].»

 امام سجّادعلیه السلام فرمود: «لَتَأْتِیَنَّ فِتَنٌ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ، لا یَنْجُو مِنْها إِلّا مَنْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَهُ أُولَئِکَ مَصابِیحُ الْهُدی وَ یَنابِیعُ الْعِلْمِ یُنْجِیهِمُ اللَّهُ مِنْ کُلِّ فِتْنَةٍ مُظْلِمَةٍ.»6

 یعنی: «برای شما فتنه‌هایی همانند شب تاریک رخ خواهد داد و در آن فتنه‌ها برای کسی راه نجات نخواهد بود مگر آنان که خداوند میثاق بندگی از آنان گرفته باشد، و آنان چشمه‌های علم و دانش و چراغ هدایت هستند و خداوند آنان را از هر فتنه تاریکی نجات خواهد داد

 خلاصه سخن این است که در آخر الزّمان و دوران غیبت حضرت مهدی‌علیه السلام، فتنه‌های کور و خطرناکی رخ می‌دهد و نجات و سلامت از آنها جز با تمسّک به قرآن و اهل بیت‌علیهم السلام و تقوا و تقیّد به دین و پرهیز از شبهات و استمداد از خداوند و توسّل به اولیای او و توجّه به سخنان آنان در رابطه با آخر الزّمان و دوران غیبت کبرا امکان‌پذیر نیست،

و لا حول و لا قوّة الّا باللَّه و هو المستعان علی الامور کلّها.

==========================================================

144) وسائل الشّیعة: 15 / 348 و ج 11 / 276، مستدرک الوسائل: 11 / 371.1

- 145) بحارالأنوار: 36 / 352، و ج 36 / 346، احتجاج: 1 / 231، شرح الأخبار: 2 / 500 .2

146) کافی: 1 / 339.3

147) مستدرک سفینة: 8 / 123.4

148) همان.5

149) همان / 122.6